Fietsen door de duinen, hardlopen in het bos en wandelen over het strand zijn geliefde vrijetijdsbestedingen van veel mensen. Tijd doorbrengen in de natuur kan ook een gezonde leefstijl versterken en positieve gezondheidseffecten hebben. Maar welk bewijs is er en wat zijn de werkingsmechanismen? Hoogleraar Preventie Pim Assendelft van de Vereniging Arts en Leefstijl gaf uitleg tijdens een webinar.
Explosieve groei in onderzoek
Pim Assendelft, hoogleraar Preventie in de zorg aan het Radboudumc begon zijn presentatie met het feit dat er voor de combinatie natuur en leefstijl lang niet zoveel bewijs is als voor medicatie. Assendelft gaf aan dat in 2004 voor het eerst onderzocht is of groen echt gezond is. ‘Vanaf dan zien we een explosieve groei in studies naar de relatie tussen natuur en gezondheid. Zo laat de NIVEL-studie zien dat in 15 van de 24 ziektecategorieën de prevalentie lager is als er groen in de omgeving is. Dat verband is het grootste bij psychische aandoeningen zoals een angststoornis en een depressie. Ook een systematische review van, meestal observationele, studies laat een sterk bewijs zien voor een positieve associatie tussen de hoeveelheid groen en mentale gezondheid en overall sterfte. Het effect is het sterkste voor mensen met een lage SES. Zij gebruiken natuur echter het minst want wonen vaak in een versteende omgeving. Het is belangrijk te zorgen voor aantrekkelijkheid, toegankelijkheid en veiligheid van een groene omgeving voor deze groep.
Werkingsmechanismen
Op basis van de literatuur zijn er volgens Assendelft vier plausibele werkingsmechanismen voor groen die vaak met onderzoek zijn onderbouwd.
Psychologisch
We hebben een aangeboren verbondenheid met groen. Ons reptielenbrein (oudste deel van onze hersenen) resoneert heel erg op een natuurlijke omgeving. De kleur groen heeft al effect, dat hebben MRI’s uitgewezen. Het werkgeheugen neemt toe en de cognitieve flexibiliteit verbetert na blootstelling aan een natuurlijke omgeving. Blootstelling aan groen is geassocieerd met een middelmatige stijging in positieve stemming. Natuur heeft kenmerken die ervoor zorgen dat het aandachtscentrum ruimte heeft om gerichte aandachtscapaciteit te herstellen.
Leefstijl
Een gezonde omgeving ondersteunt de gezondheid en het welzijn, omdat het ruimte biedt voor ontspanning, beweging, ontmoeten en zingeving. Natuur en bewegen zorgen voor stressverlaging, vitamine D, plezier en verbetering van slaapkwaliteit en –kwantiteit. Als mensen een moestuin hebben zijn ze buiten in de natuur, hebben ze beweging en is de dagelijkse inname van groente en fruit hoger.
Microbiologisch
In een verstedelijkte omgeving is er minder contact met de omgeving en bacteriën. Daardoor kan een eenzijdig microbioom ontstaan. In en op ons lichaam zitten veel micro-organismen zoals bacteriën, virussen en gisten. Samen worden ze het microbioom genoemd. Ook wel bekend als microbiota of microflora. Belangrijke functies van het microbioom zijn de bescherming tegen ziekteverwekkers en de vertering van vezels. Minder bewijs is er voor fytonciden. Dit zijn chemische verbindingen die worden afgescheiden door bomen en planten. Ze bieden bescherming. Inademing van fytonciden kan bijvoorbeeld zorgen voor een verhoogde activiteit van Natural Killer cellen.
Omgevingskwaliteit
Groen geeft schaduw en meer verdamping. Natuurgeluiden zijn aangenaam. Een natuurlijke omgeving zuivert in bepaalde gevallen fijnstof en heeft dan een betere luchtkwaliteit.
Bron: www.nieuwsvoorleefstijlcoaches.nl