Muziek motiveert fysiek en sociaal tijdens revalidatie

Hartrevalidatie speelt een belangrijke rol bij het herstel van hartaandoeningen en het voorkomen van een eventueel nieuw incident. Hartrevalidatieprogramma’s zijn ontwikkeld om de hartgezondheid te bevorderen door risicofactoren vast te stellen en het cardiovasculaire systeem te optimaliseren. Het beste effect wordt bereikt als de hartpatiënten de fysieke activiteit zoals aangeboden in het revalidatieprogramma op lange termijn volhouden. Hier ligt een uitdaging. Muziek kan hierbij helpen.

Vaak zijn mensen niet gemotiveerd om te starten met sporten of vinden ze het moeilijk vol te houden. Redenen om het niet vol te houden zijn onder meer dat ze zich niet betrokken voelen in de activiteiten, dat de fysieke activiteit te veeleisend is of dat ze verveeld zijn over het programma.

Muziek tijdens oefeningen is een interventie die mogelijk motiveert om wel betrokken te blijven. Als mensen plezier halen uit het luisteren naar muziek tijdens het trainen en daardoor een gevoel van plezier ervaren, blijven ze mogelijk wel in de oefenprogramma’s. Het doel van deze pilotstudie was om het effect van muziek te onderzoeken op stemming, motivatie en sportbeoefening bij mensen die de eerste fase van hartrevalidatie hebben afgerond.

Methode

In deze kleine quasi-experimentele studie werden mensen geïncludeerd die na een acuut hartincident de eerste fase (de fase die vergoed werd door de verzekering) van de hartrevalidatie achter de rug hadden. Deze mensen werden gezien als medisch stabiel. Data werden gedurende 9 weken verzameld. De volgende variabelen werden vastgelegd:

Stemming voor en na de oefeningen. Motivatie werd gemeten door een vragenlijst die door de onderzoekers zelf was opgesteld. Mate van activiteit werd gemeten aan de hand van gegevens van de loopband (snelheid, afstand en tijd). De deelnemers konden zelf kiezen wel genre muziek ze het liefst hoorden: jaren ‘50, ’60, ’70 of ’80, country of ‘golden oldies’. Na week 1 werden alle vragenlijsten afgenomen zonder muziek, de overige 8 weken met muziek.

Resultaten

De mensen scoorden hoog op motivatie: de muziek verminderde de ervaren fysieke inspanning van de oefeningen (bij 86% van de deelnemers), maakte dat ze intensiever gingen bewegen (80%) en wilden muziek blijven gebruiken in hun oefenprogramma (90%). De tijd leek sneller te gaan en ze hadden meer plezier in het sporten. Op de 6-meter-loop-test was te zien dat de mensen verder liepen in week 9 (gemiddeld 794 meter) dan in week 1 (gemiddeld 500 meter). Er werd geen statistische significantie bereikt, maar de resultaten waren wel klinisch significant.

Conclusie en opmerkingen

De deelnemers aan de studie waren al aan het begin van de studie positief over het luisteren van muziek tijdens oefeningen. De muziek bracht herinneringen boven, mensen gingen meezingen en er was veel interactie met elkaar. Dit laatste kan gezorgd hebben voor meer betrokkenheid bij de groep en de oefeningen, en kan mensen stimuleren om bij de groep te blijven. De mensen gaven aan dat het zowel fysiek als sociaal belangrijk voor ze was om te blijven komen. Wat betreft de 6-meter-wandeltest toont onderzoek aan dat bij mensen tussen de 70 en 79 jaar de gemiddelde afstand 471 tot 527 meter is. In deze groep, met muziek, liepen mensen gemiddeld 795 meter, wat aanzienlijk verder is.

Bron: Bowles, L., Curtis, J., Davies, C., Lengerich, A., Bugajski, A. (2019). The effect of music on mood, motivation, and exercise among patients in a cardiac rehabilitation program: A pilot study. Nurs Forum. Feb 25.